1. Dünya Savaşı'nın bitişinin 103. yılında Çanakkale'deki batık görüntülendi

ÇANAKKALE (AA) – BURAK AKAY – Dünya tarihinin dönüm noktaları arasında yer alan ve ülkelerin kaderini değiştiren 1. Dünya Savaşı'nın bitişinin üzerinden 103 yıl geçti.

Saraybosna'da yaşanan suikastla 28 Temmuz 1914 tarihinde başlayan ve 11 Kasım 1918'de sona eren Avrupa merkezli muharebeler, cepheleri ve farkı noktalarda yükselen bombardıman sesleriyle tarihteki yerini koruyor.

Avrupa, Afrika, Orta Doğu, Asya ve Kafkasya cephelerinde 4 yıldan fazla süren savaşın kırılma noktaları Çanakkale'de cereyan etti. 1915-1916'da Gelibolu Yarımadası'nda, Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebelerinde binlerce can kaybı yaşandı. Ayrıca, Çanakkale Boğazı'nda çok sayıda askeri gemi bombardımanlarla batırıldı.

Anadolu Ajansı (AA) ekibi, su altı eğitmenleri ve dalgıçlarla, 1. Dünya Savaşı temalı ilk su altı parkı özelliğini taşıyan ve Tarihi Gelibolu Yarımadası'nda yer alan Seddülbahir köyü açıklarında oluşturularak 2 Ekim'de açılan "Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı"na dalış gerçekleştirdi.

Ekip, 24 metre derinlikte 120 metre boyundaki "H.M.S. Majestic" batığını görüntüledi.

Britanya Adası'nı koruyan donanmanın komuta gemisi olan ve Çanakkale Kara Savaşları sırasında 27 Mayıs 1915'te U21 denizaltısı tarafından torpillenerek batırılan Majestic, batıkların en önemlileri arasında yer alıyor.

– "İngiliz, Fransız savaş gemilerinin batırılması işgal güçlerinin morallerini bozdu"

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalında görevli Dr. Öğr. Üyesi Mithat Atabay, 1. Dünya Savaşı'nın Almanya ile ateşkes anlaşmasının imzalanmasıyla sona erdiğini söyledi.

Muharebelerin çoğunlukla Avrupa kıtasının batısı ve doğusunda yaşandığını belirten Atabay, "Büyük savaşlar oldu. Bunun yanında özellikle Atlas Okyanusu'nda ve Büyük Okyanus'ta deniz savaşları da gerçekleşti." dedi.

Savaş meydanlarında hayatını kaybeden askerlerin sayısının 22 milyonu bulduğunu aktaran Atabay, o dönem Osmanlı'nın nüfusunun 23 milyon civarında olduğu bilgisini verdi.

Atabay, Çanakkale Cephesi'nin, İtilaf Devletleri'nin özellikle Rusya'ya yardım etmek ve Osmanlı'nın da yer aldığı İttifak Devletleri'nden Almanya'yı meşgul etmek amacıyla açıldığını dile getirdi. Çanakkale önlerinde, İtilaf Devletleri'nce Osmanlı'ya yönelik saldırılarda bulunulduğunu hatırlatan Atabay, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Boğazın önünde, içinde ve Marmara Denizi'nde pek çok savaş gemisinin batırıldığını görüyoruz. Bu savaşlar sırasında batırılan gemilere baktığımızda Osmanlı İmparatorluğu'nun küçüklü büyüklü 235 gemisi batırılmıştır. Bunların içinde yelkenliler ve küçük tekneleri de saymak gerekir. Savaş gemileri açısından ise Osmanlı İmparatorluğu'nun mücadele ettiği, özellikle İngiliz, Fransız savaş gemilerinin batırılması, onların hem savaşın gidişatını yeniden şekillendirme açısından etkilemiş hem de morallerini bozmuş, Çanakkale Zaferi'nde önemli etkiler yapmıştır."

Atabay, Kültür ve Turizm Bakanlığı Çanakkale Savaşları ve Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığının bölgede batık dalış merkezi oluşturduğunu belirtti.

Batıkların, 14 noktada yer aldığını bildiren Atabay, "Majestic, Turump, Goliath gibi önemli gemilerin yanında, kıyıya çok yakın olan ve daha yeni dalışa başlayacak kişilerin rahatlıkla dalabilecekleri sığ bölgelerde gemiler de bulunuyor. Hem 1. Dünya Savaşı'nda hayatını kaybeden denizciler hem de bütün askerler içi bu tür anı dalışlarının yapılması gerçekten hem Türkiye hem Çanakkale bölgesi hem de dünyada savaşın ne kadar vahim bir durum olduğuna dikkat çekmek açısından önemli." değerlendirmesinde bulundu.

– "Dünyanın en önemli dalış merkezlerinden biri olacak"

Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir de su altı parkının tarihe bir dalış, yolculuk olduğunu vurguladı.

Parkın özelliklerine değinen Kaşdemir, şöyle konuştu:

"Gelen ziyaretçiler su altı parkına daldıkları, denizin altına girdikleri zaman savaştan kalma gemileri, top mermilerini, belki süngüleri yani o dönemki savaştan kalma tarihi malzemeleri görmüş olacaklar. Bir defa daha savaşın şiddetli, büyük mücadeleye sebep olan yüzünü görmüş olacaklar. Biz çok mutluyuz. Çanakkale Gelibolu Sualtı Parkı, dünyanın en önemli dalış merkezlerinden biri olacak. Çok talep var, çok da büyük yankı uyandırdı. Çanakkale, dünyada dalış denildiği zaman akla ilk gelen yerlerden birisi olacak. Suyun altındaki tarih bizleri, dalış meraklılarını bekliyor."

Çanakkale Balıkadamlar Spor Kulübünün sahibi ve dalış eğitmeni Ercan Zeybek ise Majestic'in 27 Mayıs 1915'te batırıldığını aktardı.

Bu bölgenin daha önce özel izinlere tabi bir dalış alanı olduğunu ancak son düzenlemeyle turizme açıldığını belirten Zeybek, şunları kaydetti:

"Burası gerçek bir su altı parkı. Yani yapay bir çalışma değil. Burası 100 yıllık bir su altı parkı. Her bir batıkta, her bir gemide o anda bir yaşanmışlık söz konusu. Bölge yapay resif alanı değil, tamamen doğal bir ortam ve nasıl battığıysa birçoğu o şekilde duruyor. Bazıları parçalanmış ve zamana yenik düşmüş ama yine de insanlar kendilerinden bir anı ya da yaşanmışlıklardan, kitaplardan bir şeyler bularak burada onları gözlemleyebiliyorlar. Dalıcıları öncelikle Çanakkale Boğazı'nın çıkışı olduğu için güzel bir canlılık bekliyor. Karadeniz'de büyüyen canlılar, Çanakkale Boğazı'ndan geçerek bu bölgeden Ege'ye doğru açılıyorlar. Dolayısıyla bu bölgede öncelikle canlılık, farklı iki su var. Marmara ve Ege suyu var. İki farklı suda, farklı canlılar görmek mümkün. Bunun dışında bir de suyun altında çok ciddi bir şekilde o dönemden kalan her batıkla ilgili top mermileri var. Bir kısmı sökülmüş olsa da topların bulunduğu, top paletlerinin olduğu yerler var. Bazı gemilerimiz bütün halde duruyor. Bunun haricinde biraz daha derin sularda olan bazı batıklarımız var. Sportif dalış limitlerinde olan bazı batıklarımız var. Bunların hepsi çok güzel bir görsele sahip. Su altı fotoğrafçılarını ve su altı videocuları için mükemmel bir ortam."